სსრკ-ს ერთ-ერთი ყოფილი რესპუბლიკა, რომელსაც უძველესი კულტურა და რთული ისტორია აქვს, ახლა დამოუკიდებელი სახელმწიფო გახდა საკუთარი კონსტიტუციით. თანამედროვე უზბეკეთი მდებარეობს შუა აზიის შუაგულში. ეკონომიკური მაჩვენებლების მიხედვით ის მეორე ადგილზეა ყაზახეთის შემდეგ. მოსახლეობის რაოდენობით კი პირველ ადგილზეა - აქ 30 მილიონზე მეტი ადამიანი ცხოვრობს (მონაცემები 2017 წლისთვის). წლების განმავლობაში, საგარეო პოლიტიკამ გარდაცვლილი პრეზიდენტის ი.ა. კარიმოვის ხელმძღვანელობით ქვეყანა იზოლაციის მდგომარეობაში ჩააგდო. როგორ მიდის ახლა საქმე იმიგრაციის საკითხებთან დაკავშირებით? მოდით გავარკვიოთ ყველა უვიზო ქვეყანა უზბეკეთისთვის.
მთავარი დოკუმენტი
რა თქმა უნდა, ნებისმიერი მოგზაურობა დოკუმენტების შეგროვებით იწყება. როგორც ბევრ დამოუკიდებელ სახელმწიფოში, უზბეკეთშიც ყველა მოქალაქეს აქვს ოფიციალური დოკუმენტი - პასპორტი. ეს არის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი დოკუმენტი, რომელიც უზრუნველყოფს მის მფლობელს კონსტიტუციურ უფლებებს, სახელმწიფოსა და ხელისუფლების სრულ დაცვას და მფარველობას, ასევე აკისრებს მას პასუხისმგებლობას დავალდებულებები. ამ ქვეყანაში პასპორტის გაცემა იწყება 16 წლის ასაკიდან, მაგრამ მოქალაქეების სრული პასუხისმგებლობა მხოლოდ 18 წლის ასაკიდან მოდის. ადამიანებს, რომლებმაც მიაღწიეს სრულ ასაკს 18 წელს უწოდებენ ზრდასრულებს (უზბეკური ვოიაგა იეგანი), მათ უკვე შეუძლიათ მგზავრობა დამოუკიდებლად.
კიდევ ერთი დოკუმენტი, რომლის აღდგენა ძალიან რთულია დაკარგვის შემთხვევაში, არის დაბადების მოწმობა. მოქალაქეები ამ ქაღალდს ძალიან ფრთხილად ინახავენ, რადგან მის გარეშე ნაბიჯის გადადგმა ნამდვილად შეუძლებელია. ჩარიცხეთ ბავშვი საბავშვო ბაღში ან ექიმთან, გადარიცხვის მისაღებად მიდით ბანკში, დარეგისტრირდით საპასპორტო განყოფილებაში - ერთი სიტყვით, პასპორტის გარდა, დაბადების მოწმობაც გჭირდებათ.
ბიომეტრიული პასპორტი
მიუხედავად ასაკისა, ყველა მოქალაქეს, რომელსაც სურს სხვა ქვეყანაში გამგზავრება, უნდა ჰქონდეს ახალი პასპორტი. უზბეკეთის ბიომეტრიულმა პასპორტმა ძველი დოკუმენტის შეცვლა 2014 წლიდან დაიწყო. ძველისგან განსხვავდება იმით, რომ მასში მონაცემები ივსება ევროპული სტანდარტების მიხედვით, ლათინურად. მეტიც, ახლა უკვე შესაძლებელია პირის იდენტიფიცირება ბიომეტრიული დოკუმენტის გარეკანში ჩადგმული პატარა ჩიპის გამოყენებით.
16 წლამდე ასაკის ბავშვებისთვის, გამგზავრებისას, ისევე როგორც უფროსებს, უნდა აიღოთ პასპორტი (ადგილობრივად მას "ქინდერ-პასპორტს" უწოდებენ). თუ ბავშვი აპირებს წასვლას ერთ მშობელთან, მაშინ მისი წასვლისთვის საჭიროა მეორე მშობლის თანხმობა. უზბეკეთის პასპორტის მიღების ვადა 10-დან 25 დღემდე მერყეობს. საქმე იმაშია, რომ შესყიდვის შეკვეთებიდოკუმენტები გროვდება ყველა რეგიონში და იგზავნება ადმინისტრაციულ ცენტრში - დედაქალაქ ტაშკენტში, სადაც, ფაქტობრივად, პასპორტები მზადდება. შემდეგ ხდება მათი დახარისხება და მიწოდება სასურველ ქალაქში, სადაც თითოეულ მოქალაქეს ეცნობება მისი მზადყოფნის შესახებ. ერთადერთი, რაც უნდა გააკეთოთ, არის მიხვიდეთ ადგილობრივ პასპორტის ოფისში და მოაწეროთ ხელი დოკუმენტის მიღებას.
შესვლის და გასვლის პროცედურები
უზბეკეთში, ყველა მოქალაქეს, კონსტიტუციის მიხედვით (თავი 8 „პირადი უფლებები და თავისუფლებები“), აქვს უფლება იმოგზაუროს საზღვარგარეთ როგორც მუდმივი საცხოვრებლად, ასევე ტურისტულად. მას შემდეგ, რაც 2016 წელს ახალი პრეზიდენტი შავქათ მირზიოევი მოვიდა ხელისუფლებაში, უზბეკეთი უფრო ღია ქვეყანა გახდა, სადაც ტურიზმისთვის ახალი კანონები და პირობები იქმნება. მთავრობა ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ უზბეკეთი გააფართოვოს მეგობრული ურთიერთობების წრე უვიზო სივრცის ქვეყნებთან. 50-ზე მეტმა სახელმწიფომ უკვე გააფორმა ხელშეკრულება უზბეკეთთან სავიზო რეჟიმის გაუქმების შესახებ.
რესპუბლიკის მოქალაქეებს შეუძლიათ ზოგიერთ ქვეყანაში გამგზავრება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ გაივლიან ე.წ. "ინტერვიუს" ეროვნული უსაფრთხოების სამსახურის (ეროვნული უსაფრთხოების სამსახური) თანამდებობის პირთან. „სუჰბატზე“სვამენ სხვადასხვა რთულ კითხვებს. თურმე რა მიზნით ტოვებს მოქალაქე ქვეყანას, რამდენ ხანს გეგმავს მოგზაურობას, ჰყავს თუ არა ოჯახი და შვილები, ზოგადად ყველაფერი კეთდება იმისთვის, რომ წასულმა სახლში დაბრუნების გარანტია დაამტკიცოს.
უვიზო ქვეყნების სია უზბეკეთის მოქალაქეებისთვის
საგარეო საქმეთა სამინისტროს ოფიციალურ ვებგვერდზერესპუბლიკაში მოცემულია ქვეყნების სრული სია, რომლებშიც ნებისმიერ მოქალაქეს შეუძლია იმოგზაუროს ვიზის გარეშე. ყველაზე პოპულარული მიმართულებები, რა თქმა უნდა, მეზობელი ქვეყნებია. ეს მოიცავს შემდეგ მდგომარეობებს:
რუსეთი - უზბეკეთიდან აქ ჩამოსული მიგრანტების რაოდენობით პირველ ადგილზეა. რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზე 2 მილიონზე მეტი უზბეკი ცხოვრობს (2016 წლის მონაცემები). მათგან ნახევარზე მეტი შესვლის მიზნად მიუთითებს „სამუშაოზე“. უზბეკეთიდან შრომითი მიგრაცია შესაძლებელია არა მხოლოდ ჩვენს ქვეყანაში, არამედ სსრკ-ს ყველა ყოფილ რესპუბლიკაში
- ყაზახეთი. მეზობელ სახელმწიფოში მისასვლელად ყველაზე მარტივი გზაა, ამიტომ უზბეკეთის მოქალაქეები დიდი რაოდენობით მიდიან ამ ქვეყანაში სამსახურისა და უკეთესი ცხოვრების საძიებლად.
- თურქეთი ახლახან გახდა კიდევ ერთი სახელმწიფო, სადაც უზბეკეთის მოქალაქეები სამუშაოდ დადიან.
შორს საზღვარგარეთ
უვიზო ქვეყნები უზბეკეთისთვის არ შემოიფარგლება მხოლოდ მეზობელი ქვეყნებით. ბევრი მოქალაქე მიემგზავრება აშშ-ში, ჩინეთსა და ევროპის ქვეყნებში როგორც სასწავლო, ასევე სამუშაო მიზნებისთვის. ციურ იმპერიაში მოგზაურობის მთავარი მიზანი არის იაფი საქონლის შეძენა, რომელიც შემდეგ ტრანსპორტირდება უზბეკეთის უდიდეს ბაზრებზე და იქ იყიდება პრემიუმად. სამომხმარებლო პროდუქციის დაახლოებით ნახევარი იწარმოება თავად რესპუბლიკაში, დანარჩენი იმპორტირებულია სხვა ქვეყნებიდან. ჩინეთთან სავაჭრო კავშირები განსაკუთრებით გამყარდა მას შემდეგ, რაც სახელმწიფოს მეთაურებმა ხელი მოაწერეს ხელშეკრულებებსა და შეთანხმებებს სამრეწველო ქსოვილების სფეროში თანამშრომლობის შესახებ.
ბოლო დროს პოპულარულია ევროპის ქვეყნებიც, სადაც უზბეკეთის მოქალაქეობის მქონე ადამიანებსაც შეუძლიათ სამუშაოს საპოვნელად გამგზავრება. ბევრი მათგანი იქ უფრო მეტ შესაძლებლობას პოულობს კარგი ცხოვრებისთვის და გადაწყვეტს დარჩენას. ევროპაში ლეგალიზაციისთვის საჭიროა უზარმაზარი და სანდო დოკუმენტების ნაკრები, ამიტომ, მუდმივი საცხოვრებლის მოპოვებამდე, რესპუბლიკის მოქალაქეებს მოეთხოვებათ უზრუნველყონ სახლში მიღებული ნებართვები.
როგორ არის საქმე ვიზებთან დაკავშირებით? ფაქტია, რომ ევროპაში ვიზის გარეშე შესვლა მხოლოდ აშშ-ს მწვანე ბარათის მფლობელებს, უკრაინისა და ავსტრალიის მოქალაქეებს შეუძლიათ. აქედან გამომდინარე, ევროპის სახელმწიფოები არ არიან უვიზო ქვეყნები უზბეკეთისთვის. თუმცა შესვლის ნებართვის მიღების პროცესი საკმაოდ მარტივია, რაც უზბეკეთის ბევრ მოქალაქეს უხსნის ახალ შესაძლებლობებს სწავლისა და მუშაობის კუთხით.
დასვენება შორეულ ქვეყნებში
რაც არ უნდა იყოს სტერეოტიპები ამ რესპუბლიკის შესახებ, ის დსთ-ს ერთ-ერთი უმდიდრესი ქვეყანაა. საზოგადოების სტრატიფიკაცია, როგორც ნებისმიერ კაპიტალისტურ სახელმწიფოში, ძალიან შესამჩნევია. განსაკუთრებით - უზბეკეთის ცენტრალურ ქალაქებში. დედაქალაქის (ტაშკენტის) ბევრ მაცხოვრებელს შეუძლია წელიწადში ორჯერ ფრენა საუკეთესო ტურისტულ კურორტებზე და კუნძულებზე. გარდა ძირითადი რელიგიური მიმართულებისა - მექას მუსლიმური სიწმინდისა, არის საკურორტო ქვეყნებიც, სადაც უვიზოდ ჩამოდიან უზბეკეთის მოქალაქეები. 54 სახელმწიფოს შორის, რომელთანაც რესპუბლიკას აქვს შეთანხმებები უვიზო სივრცის შესახებ, არის მრავალი ეგზოტიკური ქვეყანა:
- დომინიკა არის ფერადი კუნძული ჩანჩქერებითა და ტროპიკებით.
- სეიშელის კუნძულები - ცნობილი აფრიკული ცხელი კულტურის ყველა მოყვარულისთვის, კუნძულები გახდა პოპულარული დასასვენებელი ადგილი უზბეკეთის მოქალაქეებისთვის.
- სენტ ვინსენტი და გრენადინები.
- შრი-ლანკა.
- ფილიპინები.
- ეკვადორი და მრავალი სხვა აფრიკის ქვეყანა.
ამ მიმართულებების ბილეთების შეძენა შესაძლებელია დედაქალაქის ავიახაზებში და, იშვიათი გამონაკლისის გარდა, დიდ ქალაქებში: სამარყანდში, ფერგანასა და ანდიჯანში.
დოკუმენტი ვიზის ნაცვლად
უზბეკეთს აქვს ძალიან ძლიერი კონტროლი მოქალაქეების გადაადგილებაზე, ამიტომ ნებისმიერი მოგზაურობა შეიძლება განხორციელდეს მხოლოდ სპეციალური ნებართვით. ყოფილი პრეზიდენტის დროს აქ გამოიყენებოდა დაკითხვის პრაქტიკა, ირკვეოდა სახსრების წყაროს გარემოებები, მოგზაურობის მიზანი და სხვა დეტალები. ხშირად მოქალაქეებს ახსნა-განმარტების გარეშე უბრალოდ უარს აძლევდნენ მოგზაურობას.
ახლა, დაკითხვის ნაცვლად, ოფიციალურად დამკვიდრდა "ინტერვიუს" პროცედურა, სადაც ქვეყნიდან წასვლის მსურველმა უნდა თქვას სად მიდის, რამდენ ხანს და რას გეგმავს. ამის შემდეგ თანამდებობის პირი მოქალაქეს ანიჭებს სპეციალურ სტიკერს, რომელიც პირდაპირ პასპორტის გვერდზეა გაკრული. ეს პროცედურა უფრო ფორმალობაა, ამიტომ ნებართვის მოპოვება არ უნდა იყოს სირთულეები (უვიზო ქვეყნებში გამგზავრება უზბეკეთისთვის).
სად და როგორ უნდა მიმართოთ გასვლის ნებართვას?
უზბეკეთში, ყველა ქალაქში ფუნქციონირებს პოლიციის სამსახური და შინაგან საქმეთა სამინისტრო, რომელსაც მრავალი ორგანო, მათ შორის OVIR, ექვემდებარება. აქ შეგიძლიათ მიმართოთ სტიკერს. სიაშიწარმოდგენილი საბუთებიდან მოიცავს არა მხოლოდ განცხადებას, არამედ შემდეგს:
- კითხვარი დეტალურად ოჯახის წევრებისა და ბოლო სამუშაოს შესახებ;
- სახელმწიფო ბაჟის გადახდის ქვითარი, რომელიც შეადგენს მინიმალური ხელფასის ნახევარს (დაახლოებით 70 ათასი ადგილობრივი სოუმი);
- ცნობა ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ (აღებულია რაიონულ კლინიკაში);
- ფოტოების ზომა 3 x 4 x 2;
- დაბადების მოწმობისა და პასპორტის ასლები.
ნებართვის გაცემის ვადაა 20 დღე, თუმცა განსაკუთრებულ შემთხვევებში შესაძლებელია დოკუმენტის გაცემა ერთი კვირის განმავლობაში.
